Indische Letteren – Themanummer F. SpringerIndische Letteren – Themanummer F. Springer

Begin februari 2012 werd de twee maanden eerder overleden schrijver F. Springer herdacht met een klein symposium. Een weerslag van die middag biedt het Themanummer F. Springer van Indische Letteren. Naast een in memoriam van Peter van Zonneveld, persoonlijk getinte bijdragen van uitgever Annette Portegies en zoon Jan Tom Schneider en een causerie van Arjan Peters over Springers stijl bevat het themanummer twee academische bijdragen, van respectievelijk Harry Bekkering en Pamela Pattynama. In allebei deze bijdragen staat de vraag naar authenticiteit en ironische distantie centraal.

Zo blijkt Springer in zijn correspondentie met Bekkering (die verschillende malen over hem heeft gepubliceerd) een andere opvatting aan den dag te hebben gelegd over de gelaagdheid van zijn werk dan in publieke interviews. Waar Springer zich in deze persoonlijke correspondentie waarderend heeft uitgelaten over interpretaties die de complicaties en gelaagdheid van zijn werk blootleggen, heeft hij in interviews zijn waardering voor dit soort academische exercities als nauwelijks gemeende vriendelijkheid afgedaan. Door Bekkering met deze discrepantie geconfronteerd, gaf Springer toe uiteindelijk toch meer te voelen voor grondige analyse van zijn werk dan voor de oppervlakkigheid van menig recensent.

Pattynama analyseert het verhaal ‘Bangkok, een elegie’, een herinneringsverhaal waarin de verteller iemand is die zich distantieert. Het is een voor Springer kenmerkende wijze van vertellen, omdat hij zo in het midden kan laten wat waarheid is en wat verzinsel. Een belangrijke rol kent Pattynama daarbij toe aan wat zij de romantische laag van het verhaal noemt: de sfeer van romantische Schwärmerei, die (zoals in vrijwel al het werk van Springer) bepalend is voor een deel van het verhaal. Ook deze laag ontkomt niet aan dubbelzinnigheid, omdat Springer zijn ‘hommage aan het beginsel van de eeuwige liefde’ heeft gestoffeerd met filmsterren en pin-ups.

Waar bij Pattynama de vraag naar authenticiteit en ironische distantie een werkinterne kwestie is, is het bij Bekkering een kwestie van de schrijver als publieke persoon. Zonder dat de bijdragen op elkaar reageren, wordt duidelijk dat dit een cruciale kwestie is met betrekking tot Springer, en dat deze mogelijk in hoge mate bepalend is voor de aantrekkingskracht van zijn werk. De in het vooruitzicht gestelde biografie van Liesbeth Dolk zal ongetwijfeld aanleiding vormen om meer klaarheid te krijgen over deze problematiek.

Ad Zuiderent

Indische Letteren, jrg. 27, nr. 2, juni 2012, Themanummer F. Springer. Hilversum, Uitgeverij Verloren – 48 pp. ISBN 978-90-8704-302-5.